Stopy procentowe – jak wpływają na wysokość rat?

Pytanie, czym są stopy procentowe, jest jednym z najczęściej zadawanych podczas rozmów z ekspertami od produktów finansowych. Wyjaśnijmy więc, że jest to jeden z czynników mających wpływ stawkę WIBOR, a więc również na oprocentowanie kredytów.

Czym są stopy procentowe?

Pożyczanie pieniędzy z banku wiąże się ze złożeniem wniosku wraz z kompletem wymaganych dokumentów.

Po podpisaniu umowy i spełnieniu ewentualnych warunków postawionych przez bank następuje uruchomienie środków na zrealizowanie swojego celu. Każdy udzielony kredyt posiada oprocentowanie, na które składa się marża banku plus stopa referencyjna. Marżę banku mamy ustaloną na początku okresu kredytowania. Wynika ona wprost z oferty, natomiast stopa referencyjna jest zmieniana co miesiąc, co 3 miesiące, co 6 lub nawet co 12 miesięcy – w zależności od tego, która została zastosowana.

Początek roku 2022 przyniósł nam całkowicie nową rzeczywistość w wielu wymiarach, których konsekwencje widzimy w ofertach kredytów. O czym mowa? Otóż Narodowy Bank Polski, a dokładnie jego organ decyzyjny, czyli Rada Polityki Pieniężnej, na przestrzeni kilku miesięcy znacząco podniósł stopy procentowe, co przełożyło się na wzrost oprocentowania kredytowego, a to z kolei na wzrost wysokości rat. Czym właściwie jest stopa procentowa? Czemu ma wpływ na kwotę odsetek przy każdym kredycie i czemu ulega zmianie? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w poniższym artykule. 

Stopy procentowe to nic innego jak cena, jaką należy zapłacić za pożyczenie pieniędzy. Narodowy Bank Polski systematycznie aktualizuje ich wartość, wpływając na oprocentowanie lokat i kredytów. W Polsce możemy wyróżnić stopę:

• lombardową,
• depozytową,
• dyskontową,
• referencyjną.

Szczególną uwagę w naszym artykule poświęcimy referencyjnej stopie procentowej. To właśnie jej wysokość wpływa bezpośrednio na wysokość WIBOR, a więc również na oprocentowania kredytów.

Wpływ wysokości stóp procentowych na oprocentowanie kredytów

Wiemy już, że stopa referencyjna NBP wpływa na wysokość oprocentowania naszego kredytu. Bycie świadomym kredytobiorcą wymaga wiedzy w zakresie najważniejszych pojęć związanych z bankowością. Bardzo często poszukujemy więc odpowiedzi na pytania, czym jest WIBOR, marża banku, stopa procentowa czy jak obliczyć RRSO? Dziś na pierwsze miejsce wysuwa się jednak pytanie, czym są stopy procentowe i jaki mają wpływ na wysokość oprocentowania.

Wiemy już, jakie stopy procentowe w Polsce ustala Rada Polityki Pieniężnej, ta najważniejsza znacząco wpływa na poziom stawki WIBOR. Stopa referencyjna NBP to bardzo poważne narzędzie w rękach Narodowego Banku Polskiego. Sterując wzrostem i spadkiem jej wysokości, Rada Polityki Pieniężnej wpływa na inflację i rozwój gospodarki. Dzieje się tak z prostego powodu. Im drożej pożyczamy pieniądze, tym mniej wydajemy i inwestujemy w dobra materialne, a więcej odkładamy w formie oszczędności. Dotyczy to nie tylko gospodarstw domowych, ale również małych firm czy dużych korporacji.

Oprocentowanie każdego kredytu składa się z dwóch elementów. Marży banku, która jest stała w całym okresie kredytowania i stawki WIBOR.W zależności od polityki kredytowej banku i rodzaju kredytu może być to stawka 1-miesięczna, 3-miesięczna, 6-miesięczna czy 12-miesięczna. Liczba miesięcy w nazwie oznacza okres, po jakim stawka ta zostanie zaktualizowana.

To właśnie dlatego nowy harmonogram spłat rat kredytów otrzymujemy najczęściej co 3 lub co 6 miesięcy, kiedy to następuje “przeszacowanie naszego kredytu”, zgodnie z zastosowaną w nim stawką. WIBOR oznacza stawkę, po jakiej banki pożyczają pieniądze. Warto znać jej wysokość, szczególnie w kontekście planowania budżetu na następne miesiące i lata.

Jak zabezpieczyć się przed niekorzystną zmianą stóp procentowych w trakcie spłacania kredytu i starania się o nowy?

Wzrost wysokości stóp procentowych wpływa na oprocentowanie kredytu i wysokość rat. O ile przy kredytach gotówkowych zmiana ta może nie być tak odczuwalna, to najbardziej narażonymi kredytobiorcami są osoby posiadające kredyt hipoteczny.

Nawet 1-procentowa podwyżka może bowiem sprawić, że nasza rata znacząco wzrośnie. Nic więc dziwnego, że coraz więcej kredytobiorców zastanawia się, jak temu zaradzić.

Warte rozważenia mogą tutaj być stałe stopy procentowe, które oferowane są przez banki zarówno dla kredytów już udzielonych, jak i dla nowo zaciąganych. Warto pamiętać, że w niektórych bankach zmiana stopy procentowej ze zmiennej na stałą dla kredytów już udzielonych wiąże się z koniecznością ponownego przeliczenia zdolności kredytowej. Niektóre banki dają też możliwość zmiany stopy w sytuacji, kiedy posiadany już przez nas kredyt nie został jeszcze całkowicie wypłacony, np. przy budowie domu, gdzie mamy do czynienia z uruchamianiem w transzach.

Czym charakteryzuje się to rozwiązanie i dlaczego może być dla nas korzystne?

Stopy procentowe na przestrzeni ostatnich lat mocno się zmieniały. Szczególnie ostatnich kilka miesięcy przyniosło duże wzrosty. Istotą działania mechanizmu stałych stóp procentowych jest “zamrożenie” stawki WIBOR na określonym z góry poziomie na wskazany okres. Najczęściej spotykana jest stała stopa 5-letnia. Aczkolwiek jest też kilka banków, które proponują stałą stopę 7-letnią a nawet 10-letnią. Posiadanie kredytu ze stałą stopą procentową wiąże się z tym, że nasze oprocentowanie nie zmieni się bez względu na to, czy Rada Polityki Pieniężnej obniży, czy podwyższy stawkę referencyjną. Nasza jest gwarantowana na wcześniej z góry określony okres.

Wyciągając wnioski z ostatnich tygodni, gdzie wzrost stawki WIBOR sprawił, że gospodarstwom domowym jest coraz ciężej zaplanować swój budżet na kolejne miesiące. Zmiana na stopę stałą wydaje się rozwiązaniem wartym rozważenia.

Słowniczek ważnych terminów:

WIBOR – to wskaźnik, który powstał, aby regulować koszt pożyczek międzybankowych. Innymi słowami, jest to koszt, jaki ponoszą banki, pożyczając sobie wzajemnie pieniądze. Jest to również jedna ze składowych oprocentowania kredytów.

RPP – Rada Polityki Pieniężnej to organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego, który ustala wysokość stóp procentowych w Polsce.

Stopy procentowe – to cena, którą należy zapłacić za pożyczenie pieniądza, jeśli jesteśmy kredytobiorcą lub jeśli zarobimy na lokowaniu oszczędności.

Stała stopa procentowa – jest to stopa procentowa, która nie ulega zmianie przez okres z góry określony: 5-letni, 7-letni lub 10-letni.

Oprocentowanie – określa wysokość odsetek w skali roku i składa się z marży kredytu i stawki WIBOR.

Marża kredytu – to jedna ze składowych oprocentowania. Wysokość marży określana jest bank i nie zmienia się przez cały okres trwania kredytu.