Wakacje kredytowe — przewodnik ANG
Już niebawem, 29 lipca br. wejdzie w życie ustawa, która umożliwi kredytobiorcom zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego w ramach tzw. wakacji kredytowych. Stanowi ona koło ratunkowe dla osób spłacających kredyty hipoteczne w sytuacji rosnących rat spowodowanych wzrostem stóp procentowych. Na czym polegają wakacje kredytowe? Czy warto wziąć wakacje kredytowe? Kto może z nich skorzystać? I jakie warunki należy spełnić, by wnioskować o wakacje kredytowe? To tylko niektóre pytania, które zadaje sobie większość osób posiadających kredyt hipoteczny i borykających się ze spłatą comiesięcznej raty. Dlatego stworzyliśmy Przewodnik po wakacjach kredytowych, który z pewnością pomoże Ci podjąć decyzję czy możesz skorzystać z wakacji kredytowych.
Odpowiedzi na pytania o wakacje kredytowe przygotowała Compliance Officerka Grupy ANG – Agnieszka Rapcewicz.
Na czym dokładnie polegają wakacje kredytowe i kiedy można z nich skorzystać?
Wakacje kredytowe wejdą w życie 29 lipca, w ramach ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. To prawdziwe wsparcie i pomoc dla osób posiadających kredyt hipoteczny. `Umożliwia ona kredytobiorcom zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego na określony czas w tym i kolejnym roku. Jak to dokładnie wygląda?
Osoby spłacające kredyt hipoteczne będą mogły zawiesić 4 raty kredytu hipotecznego w 2022 r. (w III kwartale w sierpniu i wrześniu, a w IV kwartale w dwóch wybranych miesiącach) oraz 4 raty w 2023 r. (po jednej w każdym kwartale).
Trzeba pamiętać, że zawieszone raty są przesuwane. `To znaczy okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie kredytowej ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia spłaty kredytu. Istotne jest jednak to, że w okresie korzystania z wakacji nie są naliczane odsetki. Przesunięta rata będzie płatna w części kapitałowej wraz z naliczonym aktualnym oprocentowaniem. To może być zarówno niższe, jak i wyższe w chwili ostatecznej spłaty przesuniętej raty.
Wakacje kredytowe – jakie warunki trzeba spełniać, aby z nich skorzystać?
Z wakacji kredytowych będą mogły skorzystać te osoby, które:
– posiadają kredyt hipoteczny udzielony w walucie polskiej (można posiadać kilka kredytów, ale z wakacji kredytowych można skorzystać wyłącznie co do jednego z nich)
– kredyt został zaciągnięty w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych;
– umowa została zawarta przed dniem 1 lipca 2022 r., a termin zakończenia okresu kredytowania określony w tych umowach przypada po upływie 6 miesięcy od daty 1 lipca 2022 r.
Oznacza to, że z wakacji kredytowych zostali wyłączeni kredytobiorcy posiadający kredyty hipoteczne np. we franku szwajcarskim czy w euro. Po drugie, założenie jest takie, że kredyt wzięliśmy na własne potrzeby mieszkaniowe.
Jeśli chodzi o warunek dotyczący daty zawarcia umowy i daty zakończenia spłaty kredytu hipotecznego, najlepiej zobrazuje to poniższy przykład:
Mamy umowę kredytu hipotecznego zawartą w dniu 12.05.2016 r., w której termin zakończenia okresu kredytowania przypada 25.10.2022 r. W takim przypadku nie można skorzystać z „wakacji kredytowych”. Gdyby natomiast termin zakończenia okresu kredytowania przypadał po 1 stycznia 2023 r. dla wskazanej umowy, jak najbardziej wówczas można skorzystać z wakacji kredytowych, o ile są spełnione pozostałe warunki kredytu, o których mowa powyżej (tj. waluta i cel kredytu).
Jak rozumieć zapis „zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych”, który jest warunkiem skorzystania z wakacji kredytowych?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, bo w ustawie nie ma definicji „własnych potrzeb mieszkaniowych”. Najprawdopodobniej wyjaśni się to dopiero, gdy poszczególne banki przedstawią informacje o składaniu wniosków o skorzystanie z wakacji kredytowych.
Skąd wynika niepewność? Otóż racjonalny ustawodawca, jeśli chciałby, aby „własne potrzeby mieszkaniowe” były rozumiane tak samo jak „własne cele mieszkaniowe” wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), powinien użyć dokładnie takiego samego sformułowania, czyli napisać „cele”, a nie „potrzeby” mieszkaniowe. Ewentualnie powinien wskazać, że „potrzeby mieszkaniowe” należy rozumieć tak jak „cele mieszkaniowe” w ustawie o PIT.
Skoro jednak tego nie zrobił, należałoby uznać, że nie są to tożsame pojęcia. Niestety, w ustawie o wakacjach kredytowych nie mamy definicji „własnych potrzeb mieszkaniowych”, co oznacza, że interpretacji tego pojęcia będą dokonywać banki.
Można też założyć, że liczy się zamiar z chwili zaciągania kredytu hipotecznego. Co to znaczy? Należy to rozumieć w ten sposób, że w chwili zawierania umowy o kredyt hipoteczny nabywana nieruchomość miała zaspokoić własne potrzeby mieszkaniowe kredytobiorcy. Później sytuacja mogła ulec zmianie, tzn. kredytobiorca np. przeprowadził się do innej nieruchomości i np. zakupioną na kredyt nieruchomość aktualnie wynajmuje. Nie miał jednak tego zamiaru w chwili zawierania umowy kredytu hipotecznego.
Inaczej ma się sprawa, gdy kredytobiorca od razu zakupił nieruchomość na kredyt i jego ówczesnym celem miała być ona wynajmowana, a nie przeznaczona na zamieszkanie w niej przez kredytobiorcę.
Czy aby aktywować wakacje kredytowe należy spełniać określone kryteria dochodowe?
Nie. Wakacje kredytowe są skierowane do wszystkich kredytobiorców, którzy spełniają wymagania opisane powyżej, tj. posiadają kredyt hipoteczny udzielony w walucie polskiej (można posiadać kilka takich kredytów, ale z wakacji kredytowych można skorzystać wyłącznie co do jednego z nich), na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, a umowa kredytowa została zawarta przed 1 lipca 2022r. Sytuacja materialna kredytobiorców nie ma w tym przypadku znaczenia.
Jakich formalności należy dopełnić, aby skorzystać z wakacji kredytowych?
Przede wszystkim trzeba złożyć wniosek w banku, w którym zaciągnięty jest kredyt. Wniosek można będzie złożyć zarówno na piśmie, jak i drogą elektroniczną (w bankowości internetowej). Ponadto musi on zawierać: dane konsumenta (czyli nasze); dane banku, datę zawarcia umowy i termin jej zakończenia. Należy też wskazać, na jaki okres zawieszamy spłatę oraz dołączyć oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Co ważne – wskazane oświadczenie musi także zawierać klauzulę następującej treści: ,,Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”
Chcesz wiedzieć więcej o wakacjach kredytowych?
Do kiedy banki mają obowiązek zamieszczenia wniosku o wakacje kredytowe na swoich stronach?
Pewne jest, że najpóźniej 1 sierpnia 2022 r. banki zamieszczą na swoich stronach internetowych lub w systemie bankowości elektronicznej wzory takich wniosków. Spłata kredytu zawieszona zostanie z dniem doręczenia kredytodawcy ww. wniosku i na okres jaki w nim wskazaliśmy. Bank w terminie 21 dni od dnia doręczenia naszego wniosku potwierdzi nam jego otrzymanie. Warto pamiętać, że zawieszenie spłaty kredytu nie jest uzależnione od uzyskania potwierdzenia z banku.
Czy posiadanie innej nieruchomości uniemożliwia skorzystanie z wakacji kredytowych?
Nie. Sam fakt, że posiadamy inną nieruchomość, nie stoi na przeszkodzie skorzystania z wakacji kredytowych. Istotne jest jednak to, że nawet jeśli mamy kilka kredytów, to możemy zawiesić spłatę wyłącznie jednego z nich i to takiego, który dotyczył zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, czyli takich, gdzie zaciągnęliśmy kredyt na mieszkanie, w którym przynajmniej zamierzaliśmy mieszkać, a nie na mieszkanie, które zostało kupione na wynajem.
Czy wakacje kredytowe utrudnią/uniemożliwią otrzymanie kolejnych kredytów w przyszłości?
Nie wynika to w żaden sposób z ustawy o wakacjach kredytowych. Informacja o tym, że skorzystaliśmy z zawieszenia rat, będzie jednak zgłoszona analogicznie jak oznaczanie w Biurze Informacji Kredytowej (BIK) odroczeń (zawieszenia) spłaty rat w wyniku oferowanych przez banki moratoriów kredytowych oraz wakacji ustawowych, w związku z pandemią koronawirusa COVID- 19.
BIK deklaruje, że informacja o zawieszeniu rat w ramach wakacji kredytowych nie wpłynie na ocenę / opinię o danym kredytobiorcy w BIK. Bank natomiast będzie taką informację uwzględniał w ocenie zdolności kredytowej według własnych wytycznych. Potencjalnie bank może postrzegać kredytobiorcę korzystającego z wakacji kredytowych jako klienta podwyższonego ryzyka, co może zmniejszyć jego szanse na kredyt lub zwiększyć koszt jego udzielenia. Wzięcie wakacji kredytowych nie spowoduje jednak automatycznie braku możliwości zaciągnięcia kredytu w przyszłości. Każdy bank podejmuje decyzję o udzieleniu kredytu w oparciu o przyjęte przez niego kryteria oraz w momencie i w procesie rozpatrywania danego wniosku o kredyt.
Czy w trakcie korzystania z wakacji kredytowych można nadpłacać kredyt hipoteczny?
Nie ma podstaw do twierdzenia, że banki miałyby uniemożliwić nadpłacanie kredytu w okresie wakacji kredytowych. Trzeba odnieść się do tego, co jest w umowie kredytowej klienta.
Nie. Z wakacji mogą skorzystać zarówno klienci posiadający kredyt ze zmienną stopą, jak i ze stałą stopą procentową (okresowo stałą). Masz dodatkowe pytanie? Umów spotkanie z ekspertem kredytowym Grupy ANG
Można założyć, że nie można jednocześnie korzystać z obu form pomocy, tzn. w tych samych miesiącach. Nie jest jednak wykluczone korzystanie z FWK w innym okresie niż czas zawieszenia rat w ramach wakacji kredytowych. Nie wynika to wprost z przepisów, lecz z faktu, że pomoc z FWK polega na dopłatach do kredytu, natomiast wakacje kredytowe na zawieszeniu spłaty kredytu. Jeśli zawieszamy spłatę kredytu w określonych miesiącach, to w tym czasie nie ma do czego dopłacać z FWK. Prawdopodobnie dopłaty z FWK będą wypłacane zgodnie z harmonogramem, jednak wobec zawieszenia spłaty kredytu w ramach wakacji kredytowych, dopłaty z FWK zostaną zaliczone na poczet najbliższych rat po zakończeniu wakacji kredytowych.
W ustawie (konkretnie w art. 73, który odnosi się do omawianych w niniejszym materiale, „powszechnych” wakacji kredytowych), nie ma wyodrębnienia opisanego takiego przypadku. Jeśli jednak są spełnione warunki ogólne kredytu, uprawniające do skorzystania z pomocy, to powinna być możliwość zawieszenia spłaty raty odsetkowej. Ostatecznie jednak banki mogą przedstawić inną interpretację w tym zakresie, dlatego należy zwracać uwagę na informacje Twojego banku dotyczące składania wniosków o wakacje kredytowe.
Masz dodatkowe pytanie? Umów spotkanie z ekspertem kredytowym Grupy ANG
To zależy od szczegółów, zwłaszcza tego, kto jest właścicielem danej nieruchomości i w jakich celach zostały zaciągnięte kredyty. Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie i z uwzględnieniem wytycznych interpretacyjnych banków, które zapewne wkrótce zostaną wydane.
Ustawa nie odnosi się do ww. przypadku. Dlatego też należy poczekać na wytyczne banków i Związku Banków Polskich w tym zakresie. Dla przypomnienia, wakacje kredytowe dotyczą kredytów hipotecznych w rozumieniu art. 3 o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami:
„Przez umowę o kredyt hipoteczny rozumie się umowę, w ramach której kredytodawca udziela konsumentowi kredytu lub daje mu przyrzeczenie udzielenia kredytu zabezpieczonego hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:
1) prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6 i 7a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186, z późn. zm.2);
2) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
3) prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części;
4) udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.
- Za umowę o kredyt hipoteczny uważa się w szczególności umowę:
1) pożyczki,
2) kredytu w rozumieniu art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 oraz z 2020 r. poz. 284, 288 i 321),
3) o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego,
4) o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia,
5) o kredyt odnawialny– o ile spełnia warunki określone w ust. 1.”
Dodatkowo taki kredyt musi być zaciągnięty w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Może być dopuszczalne zawieszenie spłaty rat kredytu w przypadku kredytu konsolidującego kredyt hipoteczny i gotówkowy, ale bank może wnikać w szczegółowe cele zaciągnięcia kredytu gotówkowego. Trudno niestety jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Jak tylko pojawią się jakiekolwiek wytyczne w tym zakresie, niezwłocznie je opublikujmy.
Gdy kredytobiorca zaciągnął tylko jeden kredyt hipoteczny na zakup działki budowlanej, na której docelowo ma być wybudowany dom, oczywiście mamy do czynienia z kredytem hipotecznym w rozumieniu ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Problemem jest jednak interpretacja „zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych”. Jeśli dom byłby w budowie, to najprawdopodobniej spłatę kredytu można by było zawiesić. W przypadku samej działki banki mogą uznać, że nie jest to kredyt zaciągnięty „w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych”. Musimy poczekać na wytyczne banków, ponieważ ustawa nie definiuje pojęcia „zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych”.
Więcej nt. interpretacji przesłanki „zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych” przeczytasz w pytaniu: Jak rozumieć zapis „zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych”, który jest warunkiem skorzystania z wakacji kredytowych?
Z ustawy nie wynika, aby brak wpisu hipoteki do księgi wieczystej stał na przeszkodzie skorzystaniu z wakacji kredytowych. Wszyscy wiemy, ile czeka się na wpis. Zgodnie z ustawą, liczy się jedynie fakt i termin zawarcia umowy.
Ustawa o wakacjach kredytowych nie daje odpowiedzi na to pytanie ani jakichkolwiek innych wskazówek interpretacyjnych. Mamy nadzieję, że będzie to interpretowane na korzyść klientów, czyli wystarczy, aby jeden ze współkredytobiorców zaciągnął kredyt na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Należy jednak dla pewności poczekać w tym zakresie na wytyczne banków.
Przeczytaj także: Jak rozstać się mając kredyt hipoteczny?
Nie, w powyższym przypadku nie można zawiesić żadnej z rat, jeśli żaden z kredytów nie został zaciągnięty na mieszkanie, które miało „zaspokoić własne potrzeby mieszkaniowe kredytobiorcy”.
Niestety, niewykorzystane zawieszenie rat przepada. Np. jeśli nie skorzystamy z zawieszenia raty w sierpniu 2022 r,. a jedynie w III kwartale br. skorzystamy z zawieszenia we wrześniu, potem nie możemy przełożyć zawieszenia z sierpnia np. na trzeci miesiąc IV kwartału 2022 r. ani na drugi miesiąc zawieszenia w którymkolwiek z kwartałów 2023 r. Skorzystamy wówczas tylko z 7 a nie 8 rat zawieszenia.
Nie ma takich obostrzeń w ustawie. Jakiekolwiek opóźnienie w płatności rat nie stoi więc na przeszkodzie w skorzystaniu z wakacji kredytowych.
Zdaniem ekspertów Grupy ANG taka osoba będzie mogła skorzystać z wakacji kredytowych, nie ma bowiem ograniczeń w ustawie w tym zakresie. Zakładamy, że podobnie, jak w przypadku zawieszenia rat podczas Covid19, wiek nie będzie miał tutaj znaczenia.
Tak. Taki scenariusz jest możliwy.
Nie jest to sprecyzowane w ustawie i pojawiają się różne interpretacje. Według jednego ze stanowisk przesunięciu ulegną wszystkie terminy, według drugiego tylko terminy związane z harmonogramem spłaty. W tym zakresie trzeba poczekać na interpretacje banków.
Tak, jest to możliwe. Kredyt przeznaczony na spłatę kredytu hipotecznego w innym banku może podlegać wakacjom kredytowym, o ile ta druga umowa kredytowa została zawarta przed 1 lipca 2022 r. Natomiast ustawa nie odnosi się wprost do tego przypadku. Można jednak uznać, że jest to jednak kredyt hipoteczny zaciągnięty w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.
Natomiast w przypadku umów refinansowania kredytu hipotecznego, gdy umowy na refinansowanie zostały zawarte po 1 lipca 2022 r., nie można uznać, że w stosunku do nich można korzystać z wakacji kredytowych (nie ma tu ciągłości umowy w stosunku do pierwszej umowy kredytu hipotecznego).
Ustawę należy rozumieć tak, że w okresie zawieszenia raty nie są naliczane odsetki. Później klient nie spłaca jednak samego kapitału, lecz kapitał z odsetkami według aktualnego w tym momencie oprocentowania.
W tym przypadku nie musimy się martwić, czy otrzymaliśmy potwierdzenie ze strony banku, tzn. nie trzeba czekać 21 dni, aby wakacje kredytowe były przez bank uznane i skuteczne. Należałoby jednak złożyć wniosek przed datą wymagalności raty kredytu tj. w przykładzie – przed 5 sierpnia 2022 r. Zgodnie z pierwszymi interpretacjami banków wniosek co do zasady powinien zostać złożony co najmniej na dzień przed płatnością raty, choć mogą być skuteczne także wnioski składane w dniu płatności raty. Należy śledzić w tym zakresie wytyczne Twojego banku.
W ramach programu Mieszkanie dla Młodych (MdM) banki przewidywały różnego rodzaju wsparcie. Wydaje się jednak, że tego rodzaju kredyty mogą być objęte również wakacjami kredytowymi na zasadach przyjętych w ustawie z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.
Należ jednak zwrócić uwagę na art. 75 ww. ustawy:
„1. W przypadku zawieszenia spłaty kredytu w całości albo w części na innej podstawie niż określona w art. 73 (czyt. na podstawie wprowadzanych tą ustawą „wakacji kredytowych”), okres tego zawieszenia kończy się z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 5 (czyli wniosku kredytobiorcy o skorzystanie z „wakacji kredytowych”).
2. W przypadku określonym w ust. 1, w potwierdzeniu, o którym mowa w art. 73 ust. 10 (chodzi o potwierdzenie z banku o zawieszeniu spłaty rat w ramach „wakacji kredytowych”), wskazuje się również sposób rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia.”
Jeśli więc skorzystałeś z innego rodzaju pomocy w zawieszeniu spłaty rat, z chwilą złożenia wniosku o skorzystanie z wakacji kredytowych poprzedni rodzaj pomocy ulega zakończeniu.
Nie ma znaczenia ani sam fakt posiadania innych nieruchomości, ani to czy współkredytobiorcy są małżeństwem i jaki jest ich ustrój majątkowy. Istotne jest czy kredyt hipoteczny, którego spłatę chcą zawiesić, został przez nie zaciągnięty w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.
Tak, taka osoba może skorzystać z „wakacji kredytowych”, ponieważ mieszka w mieszkaniu objętym kredytem. Jak najbardziej można uznać, że kredyt ten został zaciągnięty „w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych”. Nie ma znaczenia, że aktualnie budowany jest inny dom bez kredytu, skoro kredytobiorca w nim nie mieszka.
Komisja Nadzoru Finansowego zachęca kredytobiorców, którzy zdecydują się na skorzystanie z tego rozwiązania pomocowego, aby środki „zaoszczędzone” w trakcie „wakacji kredytowych” wykorzystać do zredukowania swojego zadłużenia – nadpłacenia kredytu hipotecznego. Skróci to okres, na jaki zaciągnięty został kredyt lub obniży wysokość przyszłych rat kredytu, czego efektem będzie zmniejszenie obciążeń budżetów domowych w przyszłości (źródło: https://www.knf.gov.pl/aktualnosci?articleId=78958&p_id=18)
